میزان کافئین نوشیدنی‌های بر پایه‌ اسپرسو

قهوه همیشه فقط درباره طعم نیست؛ خیلی زود پای کافئین اسپرسو وسط می‌آید. اگر جلوی منوی کافه مانده‌ای که «لاته کم‌کافئین‌تر است یا آمریکانو؟»، معیار طلایی همین است: تعداد شات‌ها. این راهنمای سریع و دقیق، از ریسترتو تا لُنگو، بهت نشان می‌دهد هر سایز S/M/L چه بازه‌ای از میلی‌گرم را پوشش می‌دهد و چرا «رقیق‌سازی با آب یا شیر» مقدار کافئین را تغییر نمی‌دهد، فقط شدت حس‌شده را. در کافی‌لوژی، ویکی‌پدیا قهوه ایران سعی کرده‌ایم هم علمی توضیح دهیم، هم کاربردی؛ طوری که انتخابت آگاهانه و مطابق هدفت باشد. پرسش‌های پرتکرار مثل «کافئین لاته چقدره؟» یا «آیا موکا کافئین بیشتری دارد؟» اینجا جواب روشن دارند.

اگر اهل درست کردن قهوه در خانه‌ای و دنبال قهوه ساز مناسب هستی یا می‌خواهی قبل از خرید قهوه بدانی چه چیزی می‌خری، این مطلب دقیقاً برای توست. این مقاله ارزشش در سادگیِ تصمیم‌سازی است: با یک نگاه می‌فهمی کدام نوشیدنی برای شارژ صبح‌گاهی مناسب‌تر است و کدام برای عصر که خواب برات مهم است. از جدول مرجع تا نکات طلایی باریستا-پسند، همه‌چیز خلاصه و عملی آمده تا به‌جای حدس زدن، دقیق انتخاب کنی.

بعد از خوندن این مقاله دیگه میدونیم…

• چرا تعداد شات‌ها مساویِ کافئین کل است.
• تفاوت ریسترتو، اسپرسو نرمال و لُنگو در کافئین چقدر است.
• کدام نوشیدنی‌ها برای مصرف عصر مناسب‌ترند.
• چطور اندازه S/M/L را هوشمندانه انتخاب کنیم.

یک‌دست‌سازی قبل از شروع: S / M / L یعنی چی؟

برای این راهنما، یک استاندارد ساده می‌گیریم تا همه‌چیز قابل‌قیاس باشه. میانگین هر شات اسپرسو = حدود ۶۰ تا ۷۵ mg کافئین.

• سایز S: ۱ شات (گاهی ریسترتو یا لُنگو توضیح جدا داره)
• سایز M: ۲ شات
• سایز L: ۳ شات (یا ۲ شات + رقیق‌سازی بیشتر؛ در هر نوشیدنی توضیح می‌دم)
  «رقیق‌سازی با آب یا شیر» کافئین کل رو عوض نمی‌کنه؛ فقط حجم و حس شدت رو تغییر می‌ده. اگر شک داری، تعداد شات‌ها رو ملاک بگیر.

---

ریسترتو، اسپرسو نرمال، لُنگو

ریسترتو؛ کم‌حجمِ فشرده

ریسترتو حجم کم‌تری نسبت به اسپرسو می‌ده و معمولاً با زمان کوتاه‌تر بسته می‌شه. کافئین هر شات کمی کم‌تر از اسپرسو معمولیه، چون زودتر قطع می‌کنی.
S: ~۴۵–۶۰ mg | M: ~۹۰–۱۲۰ mg | L: ~۱۳۵–۱۸۰ mg
اثر رقیق‌سازی: معمولاً با شیر کم سرو می‌شه (مثل پیکولو)، اما هر مقدار شیر اضافه کنی، mg ثابت می‌مونه و فقط حس شدت میاد پایین.

اسپرسو نرمال؛ معیار همه‌چیز

استاندارد ۲۵–۳۰ ثانیه عصاره‌گیری با حدود ۳۰ ml خروجی.
S: ~۶۰–۷۵ mg | M: ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L: ~۱۸۰–۲۲۵ mg
اثر رقیق‌سازی: اگر این اسپرسو تبدیل به آمریکانو، لاته یا کاپوچینو بشه، عدد کافئین همونیه که اینجا می‌بینی؛ آب/شیر فقط رقیق می‌کنه.

لُنگو؛ بلندتر با دم‌گیری طولانی‌تر

لُنگو خروجی بلندتره (۶۰–۹۰ ml) و کمی کافئین بیشتری نسبت به یک شات اسپرسو می‌ده، چون بخشی از فاز پایانی عصاره‌گیری رو هم می‌گیری.
S: ~۷۰–۹۰ mg | M: ~۱۴۰–۱۸۰ mg | L: ~۲۱۰–۲۷۰ mg
اثر رقیق‌سازی: معمولاً بی‌نیازه؛ خود نوشیدنی از اول «رقیق‌تر از اسپرسو»ه.

---

آمریکانو

آمریکانو = ۱ یا ۲ شات اسپرسو + آب داغ. آب مقدار کافئین رو تغییر نمی‌ده؛ فقط نوشیدنی طولانی‌تر و ملایم‌تر می‌شه.
S (۱ شات): ~۶۰–۷۵ mg | M (۲ شات): ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L (۳ شات یا ۲ شات + آب بیشتر): ~۱۸۰–۲۲۵ mg
اثر رقیق‌سازی: هرچه آب بیشتر، طعم سبک‌تر؛ اما mg ثابت براساس شات‌ها.

---

لاته

لاته بر پایهٔ شیر بخارداده و فوم نازکه. در بیشتر کافه‌ها سایز کوچک یک شات، متوسط دو شات و بزرگ دو یا سه شات داره.
S (۱ شات ~۲۴۰ ml): ~۶۰–۷۵ mg | M (۲ شات ~۳۰۰ ml): ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L (۲–۳ شات ~۳۵۰ ml): ~۱۲۰–۲۲۵ mg
اثر رقیق‌سازی: شیر طعم رو نرم و شیرین می‌کنه و «شدت کافئینِ محسوس» پایین‌تر حس می‌شه، ولی mg همان تعداد شاته.

---

کاپوچینو

کاپوچینو کلاسیک نسبت‌های نزدیک به ۱/۱/۱ (اسپرسو/شیر/فوم) داره و معمولاً با ۱ شات در سایز کوچک سرو می‌شه.
S (۱ شات ~۱۸۰ ml): ~۶۰–۷۵ mg | M (۲ شات ~۲۴۰ ml): ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L (۲–۳ شات ~۳۰۰ ml): ~۱۲۰–۲۲۵ mg
اثر رقیق‌سازی: فوم زیاد حس تلخی و شدت رو می‌پوشونه؛ کافئین کل تابع شات‌هاست.

---

فلت‌وایت

فلت‌وایت معمولاً دو شات در فنجون کوچیک با میکروفوم کمه؛ طعمش قوی‌تر از لاته ولی شیرین‌تر از اسپرسوه.
S (۲ شات ~۱۸۰–۲۰۰ ml): ~۱۲۰–۱۵۰ mg | M (۲ شات بزرگ‌تر): ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L (۳ شات): ~۱۸۰–۲۲۵ mg
اثر رقیق‌سازی: چون شیر کمتر و ریزفومه، «شدت حس‌شده» بالاتره؛ ولی باز هم mg = تعداد شات.

---

موکا

موکا = اسپرسو + شیر + شکلات (سُس/پودر). شکلات خودش ۵ تا ۲۰ mg کافئین (بسته به مقدار و نوع) اضافه می‌کنه.
S (۱ شات): ~۶۵–۹۵ mg (۶۰–۷۵ از شات + ۵–۲۰ از شکلات)
M (۲ شات): ~۱۳۰–۱۹۰ mg | L (۲–۳ شات): ~۱۳۰–۲۷۰ mg
اثر رقیق‌سازی: شیر و شکلات طعم تلخی رو می‌شکنن؛ کافئین کل = شات‌ها + سهم شکلات.

---

ماکیاتو (کافه ماکیاتو / لاته ماکیاتو)

کافه ماکیاتو

اسپرسوی «نشان‌گذاری‌شده» با کمی فوم شیر؛ عملاً کافئین = شات اسپرسو.
S: ~۶۰–۷۵ mg | M: ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L: ~۱۸۰–۲۲۵ mg
اثر رقیق‌سازی: تأثیر شیر خیلی کمه؛ شدت کمی نرم‌تر حس می‌شه.

لاته ماکیاتو

لیوان شیر که با یک شات «نشان‌گذاری» می‌شه؛ از نظر کافئین، باز تابع شات‌هاست.
S (۱ شات): ~۶۰–۷۵ mg | M (۲ شات): ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L (۳ شات): ~۱۸۰–۲۲۵ mg
اثر رقیق‌سازی: حس کافئین بسیار ملایم‌تر از لاتهٔ هم‌حجم به‌نظر میاد چون شیر غالب‌تره.

---

کورتادو / پیکولو

کورتادو معمولاً دو شات + شیر به نسبت تقریباً برابر (۱۵۰–۱۸۰ ml). پیکولو اغلب یک ریسترتو + شیر در لیوان کوچیک.
کورتادو S/M (۲ شات): ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L (۳ شات): ~۱۸۰–۲۲۵ mg
پیکولو (۱ ریسترتو): ~۴۵–۶۰ mg
اثر رقیق‌سازی: چون شیر کمتر از لاته‌ست، «شدت حس‌شده» نسبتاً بالاتر می‌مونه؛ mg ثابت براساس شات‌ها.

---

آفوگاتو (اسپرسو + بستنی)

آفوگاتو از نظر کافئین کاملاً وابسته به شات اسپرسوه؛ بستنی کافئین معنی‌دار نداره، مگر شکلاتی پرکاکائو باشه که چند میلی‌گرم ناچیز اضافه کنه.
S (۱ شات): ~۶۰–۷۵ mg | M (۲ شات): ~۱۲۰–۱۵۰ mg | L (۳ شات): ~۱۸۰–۲۲۵ mg
اثر رقیق‌سازی: بستنی دما رو میاره پایین و تلخی رو می‌پوشونه، اما mg همونه.

---

چند نکتهٔ طلایی برای خواندن این عددها

شات‌ها حرف اول رو می‌زنن

تقریباً در تمام نوشیدنی‌های اسپرسویی، تعداد شات‌ها = کافئین کل. تفاوت‌ها بیشتر از جنس مزه، بافت، و شدت حس‌شده‌ست.

شیر و آب «شدت» رو جابه‌جا می‌کنن، نه «مقدار»

اگر شبا بی‌خوابی، راه‌حل این نیست که «لاتهٔ خیلی بزرگ» بخوری؛ اگر دو شات داخلشه، mg همان دو شاته—even اگر مزه‌اش خیلی نرم باشه.

ریسترتو و لُنگو چرا فرق دارن؟

ریسترتو به‌خاطر قطع زودتر، mg کمتر از اسپرسو می‌ده؛ لُنگو با ادامهٔ عصاره‌گیری، کمی بیشتر می‌ده. با این حال، اختلاف‌ها آن‌قدر نیست که تعداد شات‌ها رو بی‌اثر کنه.

---

جدول مرجع جمع‌وجور (بر پایهٔ استاندارد این مقاله)

اعداد حدودی هستن؛ برند قهوه، رست، آسیاب و باریستا می‌تونن تغییرش بدن.

نوشیدنی	S	M	L	یادداشت رقیق‌سازی
ریسترتو	۴۵–۶۰ mg	۹۰–۱۲۰ mg	۱۳۵–۱۸۰ mg	شیر کم/بدون شیر؛ شدت بالا حس می‌شه
اسپرسو	۶۰–۷۵ mg	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۸۰–۲۲۵ mg	پایهٔ اکثر نوشیدنی‌ها
لُنگو	۷۰–۹۰ mg	۱۴۰–۱۸۰ mg	۲۱۰–۲۷۰ mg	بلندتر؛ اندکی کافئین بیشتر
آمریکانو	۶۰–۷۵ mg	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۸۰–۲۲۵ mg	آب فقط رقیق می‌کنه
لاته	۶۰–۷۵ mg	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۲۰–۲۲۵ mg	شیر زیاد؛ حس ملایم
کاپوچینو	۶۰–۷۵ mg	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۲۰–۲۲۵ mg	فوم بیشتر؛ شدت کمتر حس می‌شه
فلت‌وایت	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۸۰–۲۲۵ mg	معمولاً دو شات در S/M
موکا	۶۵–۹۵ mg	۱۳۰–۱۹۰ mg	۱۳۰–۲۷۰ mg	+۵–۲۰ mg از شکلات
کافه ماکیاتو	۶۰–۷۵ mg	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۸۰–۲۲۵ mg	شیر فقط «نشان» می‌ده
لاته ماکیاتو	۶۰–۷۵ mg	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۸۰–۲۲۵ mg	شیر غالب؛ شدت کم‌تر حس می‌شه
کورتادو	—	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۸۰–۲۲۵ mg	معمولاً دو شات در لیوان کوچک
پیکولو	۴۵–۶۰ mg	—	—	معمولاً ۱ ریسترتو
آفوگاتو	۶۰–۷۵ mg	۱۲۰–۱۵۰ mg	۱۸۰–۲۲۵ mg	بستنی کافئین معنی‌دار نداره

---

انتخاب هوشمندانه بر اساس حال‌وهوایت

اگر یک جرعهٔ کوتاه ولی پرزور می‌خوای، تک‌شات اسپرسو یا ریسترتو بزن. برای نوشیدنی نرم و طولانی بدون جهش کافئینی، آمریکانو تک‌شات یا لاتهٔ یک‌شات عالیه. اگر شارژ جدی لازم داری ولی طعم شیرین‌تر می‌خوای، فلت‌وایت (دو شات) یا موکا (دو شات) انتخاب خوبی‌ان—فقط حواست به مجموع mg باشه. و اگر عصره و خوابت برات مهمه، سمت گزینه‌هایی با یک شات برو یا نسخهٔ دکا‌ف همون نوشیدنی رو بردار. همین! با شمردن شات‌ها، خودت استاد مدیریت کافئینِ منوی اسپرسویی می‌شی.

جمع‌بندی میزان کافئین

جمع‌بندی: «کافئین اسپرسو» در عمل یعنی شمردن شات‌ها. تقریباً در تمام نوشیدنی‌های بر پایه اسپرسو—از لاته و کاپوچینو تا آمریکانو و فلت‌وایت—کافئین نهایی با تعداد شات تعیین می‌شود و آب یا شیر فقط شدت طعمی را تغییر می‌دهد، نه میلی‌گرم را. ریسترتو کمی کمتر و لُنگو کمی بیشتر از اسپرسوی استاندارد کافئین می‌دهد، اما اختلاف‌ها آن‌قدر نیست که قاعده اصلی را بر هم بزند.

برای انتخاب دقیق، هدفت را مشخص کن: نیاز به انرژی سریع؟ سراغ دو شات (M) برو. عصرها که خواب مهم است، یک شات (S) یا نسخه دِکَف همین نوشیدنی‌ها منطقی‌تر است. اگر شکلات دوست داری، حواست باشد موکا به‌خاطر کاکائو ۵ تا ۲۰ mg اضافه می‌کند. با این نگاه ساده و قابل‌اعتماد، منوی اسپرسویی دیگر گیج‌کننده نیست؛ هر فنجان را با دانستن کِی و چرا انتخاب می‌کنی.

FAQ – سوالات متداول میزان کافئین

اگه از خوندن این مقاله لذت بردی، مطمئن باش توی بقیه بخش‌های «کافی‌لوژی» کلی مطلب جذاب دیگه منتظرت هست:

• قهوه‌شناسی : شامل دسته‌بندی‌های شیمی و ترکیبات قهوه، دانه و گیاه قهوه، تاریخ و فرهنگ قهوه، تجارت و برندهای قهوه؛ که مسیری برای آشنایی با انواع دانه قهوه عربیکا و روبوستا، تاریخچه و خاستگاه قهوه در جهان به همراه معرفی بهترین قهوه‌های دنیا و کلی مطلب تخصصی دیگه که در مورد قهوه باید دونست.
• قهوه و سلامتی : شامل دسته‌بندی‌های تأثیر قهوه بر بدن، ملاحظات پزشکی، داروها و مکمل‌ها، سبک زندگی سالم؛ که به بررسی خواص قهوه برای بدن، نقش قهوه در لاغری، ارتباط قهوه و فشار خون، آشنایی با مضرات مصرف زیاد قهوه و تاثیر آن بر طول عمر و چندین مقاله عالی مربوط به سلامتی افرادی که نوشیدن قهوه، سبک زندگیشونه، پرداخته میشه.
• رست و طعم قهوه : شامل دسته‌بندی‌های انواع رست، آنالیز حسی، عوامل مؤثر، ابزارهای رست؛ مطالبی هستن برای درک بهتر رست لایت، مدیوم، دارک، بررسی تاثیر رست بر طعم قهوه، درک پروفایل رست قهوه، تفاوت قهوه اسیدی و تلخ، ویژگی‌های قهوه تازه‌برشته و کلی موضوع مختلف دیگه.
• وسایل تهیه قهوه : شامل دسته‌بندی‌های دستگاه‌ها و ابزار، ابزارهای مکمل، مقایسه و خرید، نگهداری و تعمیر؛ که در واقع راهنمایی هست برای خرید بهترین قهوه ساز خانگی، معرفی فرنچ پرس و کمکس و باقی قهوه سازها، انتخاب دستگاه اسپرسوساز خانگی، مقایسه قهوه‌سازهای برقی و دستی، معرفی لوازم جانبی درست کردن قهوه و خلاصه اینکه هیچ ابزاری اینجا از قلم نیوفتاده.
• دم‌آوری قهوه : شامل دسته‌بندی‌های روش‌های دم‌آوری، دستورهای خاص، پارامترهای اثرگذار، اشتباهات رایج؛ که در اون آموزش دم‌آوری قهوه با فرنچ پرس، موکاپ، اسپرسوساز و قهوه سازهای دیگه و همینطور درست کردن قهوه ترک، انتخاب بهترین روش تهیه قهوه، دستور تهیه قهوه سرد و حتی دستورهای خیلی خاص درست کردن قهوه وجود داره.
• مهارت باریستا : شامل دسته‌بندی‌های مهارت‌های پایه، اسپرسوساز و آسیاب، فوم‌گیری و هنر لاته، مدیریت کافه؛ که به مطالبی مثل آشنایی با اینکه باریستا کیه، نکات مهم و حرفه‌ای باریستا شدن، آموزش لاته آرت، تسلط بر تکنیک‌های اسپرسوگیری، تمرینات فوم‌گیری و خیلی نکات تخصصی دیگه پرداخته شده.